عیوب انکساری چشم چیست ومنظور از آستیگماتیسم چیست
برای اینکه چشمها خوب ببینند، اشعه های نور باید توسط قرنیه و عدسی شکسته شوند، طوری که روی شبکیه،لایه عصبی که در پشت چشم کشیده شده، متمرکز شوند.
شبکیه تصویری که توسط این اشعه های نوری تشکیل شده را دریافت می کند و تصویر را از طریق عصب بینایی به مغز می فرستد. عیب انکساری به این معناست که شکل چشمان شما نمی تواند نور را مناسب منکسر (شکسته ) کند،لذا تصویری که می بینید تار است.گرچه عیوب انکساری بیماریهای چشم نامیده می شوند، اما بیماری نیستند.
عیوب انکساری کدامند؟
عیوب انکساری اشکالاتی هستند که در سیستم اپتیکی چشم وجود داشته و باعث میشوند که انکسار نور بطور طبیعی اتفاق نیفتد و در نتیجه تصویر واضحی از اشیاء بر روی شبکیه تشکیل نشود. این اشکالات شامل نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی میباشند و معمولاً با عینک قابل اصلاح هستند.
میوپی (نزدیک بینی)
در این عارضه، شخص بدون عینک اشیاء نزدیک را بخوبی می‌بیند و برای دیدن اشیاء دور دچار مشکل است. در اینحالت تصویر اشیائی که در فاصلة بینهایت (دورتر از ۶ متری) هستند در جلوی شبکیه تشکیل میشود و بمحض اینکه اشیاء به چشم نزدیک شدند تصویر آنها نیز به عقب رفته و به شبکیه نزدیک میشود و در نهایت روی شبکیه می‌افتند. در این افراد قدرت انکساری چشم زیاد بوده و برای کاهش قدرت انکساری چشم از لنزها و عینک‌های منفی استفاده میگردد. لذا شمارة عینک تجویزی آنها منفی میباشد. مثلاً ۱- دیوپتر یا ۱۰- دیوپتر
هیپراوپی(دوربینی)
حالتی است که قدرت انکساری چشم کمتر از حد طبیعی میباشد. لذا شعاع های نوری از شیئی که در فاصلة دور قرار دارد بجای اینکه بر روی شبکیه متمرکز شوند در پشت شبکیه تمرکز می‌یابند و فرد تصویر اشیاء دور را تار می‌بیند. هرچه شیئی به چشم نزدیکتر میشود تصویر آن نیز از شبکیه دورتر شده و وضوح تصویر اشیاء نیز کمتر میشود. لذا فرد دوربین نه‌تنها اشیاء دور را بخوبی نمی‌بیند بلکه در دیدن اشیاء نزدیک نیز مشکل بیشتری دارد. با این وصف دوربینی بمعنای آن نیست که فرد دور را بخوبی می‌بیند.
البته باید دانست که در دوربینی وضوح اشیاء بستگی به سن فرد و در نتیجه قدرت تطابق او دارد. هرچه سن فرد پائین‌تر باشد قدرت تطابق او بیشتر بوده و لذا، حتی اگر دوربین باشد، میتواند با انجام تطابق، قدرت انکساری چشم خود را بالا ببرد و تصویر را بوضوح بر روی شبکیه خود متمرکز نماید. در کودکان حتی درجات بالائی از دوربینی قابل تحمل و جبران هستند.
برای اصلاح دوربینی از عینک‌های مثبت استفاده میشود، مثلاً ۲+ دیوپتر.
تطابق:
عبارت است از تغییر قدرت انکساری چشم، بطوریکه هرچه شیئی به چشم نزدیک میشود، چشم نیز با تغییر انحنای عدسی، قدرت انکساری خود را افزایش داده و تصویر را به جلو منتقل میکند تا نهایتاً روی شبکیه متمرکز شود. این حالت شبیه “فوکوس کردن” در دوربین عکاسی است. این پدیده به افراد سالم و نیز افراد دوربین کمک میکند که اشیاء نزدیک را نیز فوکوس نمایند. افراد نزدیک‌بین معمولاً برای دیدن اشیاء نزدیک نیاز به تطابق ندارد (البته بستگی به شماره چشم نیز دارد) و حتی تطابق ممکن است به ضرر آنها تمام شود. در افراد مسن، قدرت تطابق کاهش یافته و یا کاملاً از بین میرود و لذا افراد مسن دور را بخوبی می‌بینند و برای دیدن نزدیک نیاز به عینک دارند. این پدیده را پیرچشمی یا. Presbyopia میگویند
برای درمان پیرچشمی نیز از لنزهای مثبت استفاده میگردد ولی این افراد بایستی برای دیدن دور عینک خود را از چشم بردارند و یا از عینک هائی که بیش از یک کانون دارند استفاده کنند.
آستیگماتیسم چیست؟
معمولاً یک عدسی، شکلی کاملاً کروی و منظم دارد و محورهای مختلف آن دارای قدرت انکساری یکسان هستند، مانند عدسی‌های دوربین‌های عکاسی و یا ذره‌بین‌های معمولی. در این حالت اگر نوری از منشاء بینهایت به عدسی تابانده شود تصویر آن در پشت عدسی و در یک نقطة که فاصلة کانونی آن است متمرکز میشود. به این عدسی‌ها عدسی‌های کروی یا Sphere میگویند. حالا اگر یک عدسی داشته باشیم که سطح آن شبیه تخم مرغ باشد از حالت کروی خارج شده و به یک حالتی تبدیل میشود که اصطلاحاً به آن سطح Toric میگویند و لذا این عدسی دارای آستیگماتیسم یا سیلندر است. در این عدسی، قدرت دو محور اصلی آن متفاوت است. مثلاً محور ۹۰ درجة آن یک انحناء و یک قدرت دارد و محور ۱۸۰ درجة آن انحناء و قدرت دیگر. مانند سطح تخم مرغ که انحنای یکطرف آن بیشتر از انحنای طرف دیگر آن است.
اگر منبع نوری به این عدسی‌ها بتابد بجای اینکه تصویر آن در یک نقطه تشکیل شود، نورها در دو نقطه متمرکز میشوند. یک نقطه با تصویر نزدیکتر به عدسی تشکیل میشود که مربوط به محوری است که قدرت بیشتری دارد و یک تصویر دورتر از آن تشکیل میشود و مربوط به محوری است که قدرت کمتری دارد. قرنیه انسان نیز ممکن است چنین حالتی داشته باشد، یعنی بجای اینکه انحنای آن شبیه یک کره باشد (مثلاً توپ پینگ پنگ)، شبیه یک تخم مرغ است. این عارضه باعث عدم شفافیت تصویر اشیاء در چشم میشود. برای اصلاح این عارضه نیز از لنزها و عینک‌هایی استفاده میشود که قدرت آنها درست معکوس قدرت می گویند.